ثعلب

ثعلب با نام علمی maculata orchis گیاهی دارای غده زیرزمینی منقسم پنجه ای و ارتفاعی بین ۲۵ تا ۷۰ سانتیمتر است . بیشتر در جنگلها و چمنزارهای مرطوب نواحی کوهستانی تا ارتفاع ۲۰۰ متری می روید . در منطقه وسیعی از اروپا و نواحی شمالی و غربی آسیا و همچنین شمال آفریقا پراکندگی دارد . از مشخصات آن این است که برگهائی به رنگ سبز تیره در سطح فوقانی ولی کمی غبارآلود در سطح تحتانی دارد . به علاوه کوههای قهوه ای رنگ در پهنک برگ آن دیده می شود . گلهای زیبا و گلی رنگ یا سوسنی و گاهی سفید رنگ آن که در فاصله ماههای اردیبهشت تا تیر ظاهر می گردند ، در آغاز وضع فشرده بروی محور گل آذین سنبله دارند ولی پس از شکفتن  تشکیل داده ظاهر استوانه ای پیدا می کنند. در براکته های زیر گل آن، ۳ رگرگ اصلی و در گلبرگهای آن ، لکه هائی به رنگ ارغوانی یا بنفش تشخیص داده می شود . حالات غیر طبیعی در اعضای این گیاه مخصوصاًدر نوع گل آذین و همچنین براکته های آن دیده می شود که خود امر تشخیص را شکل می سازد. از غده های زیرزمینی این گیاه و گونه های دیگر آن ثعلب تهیه می کنند. برای این کار غده های مذکور را پس از خارج کردن از زمین به خوبی با آب می شویند سپس در آب جوش قرار می دهند تا بافتهای آنها نرم شود بعداً آنها را خشک نموده به مصارف تغذیه می رسانند. ثعلب دارای ۵۰ درصد مواد لعابی، ئیدرات کربن، تهیه شکب یافته، ۵ درصد مواد پروتیدی ، ۵ درصد قند، املاح معدنی نظیر کلروسدیم و فسفات کلسیم و همچنین مقدار بسیار جزئی از اسانسی است که بر اثر خشک شدن عضو گیاه، به صورت مومتارین تغییر شکل پیدا می کند.

خواص درمانی:

 جوشانده ثعلب اثر مفرح و نرم کننده دارد و در رفع سرماخوردگی، اخلاط خونی، رفع حالات تحریکی و التهابی سینه یا دستگاه هضم و همچنین رفع نفریت ، ورم مثانه و اسهالهای ساده مفید واقع می شود. از دم کردن ۵۰ تا ۱۰۰ گرم آن در یک لیتر آب؛ نوعی ژله بدست می آید که برای وارد مذکور و همچنین رفع ورم حاد روده و در تب های تیفوئید می توان از آن استفاده کرد. ثعلب را می تواند با شیر یا جوشانده ها و کاکائو مخلوط نمود. ثعلب برای کسانی که معده حساس دارند و همچنین برای کودکان غذای مناسبی به حساب می آید.

محل رویش:

محل رویش این گیاه در آذربایجان؛ دیلمان، نواحی مرطوب کوه کلوزا و در خرم آباد می باشد.

حجت حافظی نویسنده،  تهیه کننده و کارگردان