تولدی در کوه تاریخی یافته

پایگاه تحلیلی خبری عقلانیت و توسعه:یافته کوه زیبا و دیدنی از جمله رشته کوه‌های منفرد و مرتفع سفیدکوه است که دارای صخره‌های بسیار بلند و دیواره‌های سترگ است. کوه یافته با بهترین دیواره‌های صخره نوردی در غرب کشوراز دوردست در تمامی دره شگفت انگیز خرم‌آباد قابل دیدن است و امتداد شرق به غرب این کوه از محلی به نام دره باباعباس تا روستایی به نام میرزاوند کِی (کی به معنی سراب و چشمه) قریب به ۱۰ کیلومتر عرض دارد. در جنوب کوه با عظمت و پرصلابت یافته روستای سرخه‌لیزه و مله‌شبانان و در شرق روستای چنگایی و در شمال دره باباعباس و منطقه هرور (دشت هرور بین یافته کوه و سفیدکوه واقع شده و دارای منظره خیلی زیبا و دلنشینی است) و در غرب روستای میرزاوند کی قرار دارد.
یافته کوهی است با دیواره‌های بلند و دره‌های مخوف که وصف آن تنها بعد از دیدارش مقدور است که بیشتر دیواره‌های سترگ و عظیم و بی‌نظیرش در قسمت جنوبی کوه یافته قرار گرفته است.

بلندترین قله یافته به نام سرسرها ( سرسرخها ) و چال سبز است این منطقه از قدیم‌الایام محل زیست حیواناتی چون گوزن پلنگ ، خرس، گراز وحشی،گرگ، سنجاب، کل و بز و پرندگانی مانند عقاب، شاهین، قرقی، زاغ، کبک، کبوتر و انواع دیگر پرنده بوده است.کوه یافته با وجود نزدیکی به شهر خرم‌آباد به علت داشتن دیوا‌رهای بلند و پوشش گیاهی مناسب همچنان یکی از معدود پناهگاه‌های بزکوهی در لرستان است.یافته کوه از آن دسته کوه‌های است که در چهار فصل سال دارای آب قابل شرب است. چشمه غار قاژه در سمت شرق، چشمه غار مغار در سمت جنوب و در ارتفاع بالا (نزدیک قله)، چشمه آب ترک در سمت شمال در زیر دیواره شمالی در اول تنگه باریکه و چشمه آب غار طاق ارسلان در غرب کوه یافته و در دورن غار قرار دارد و آب این چشمه تا اوایل تابستان جهت شرب کافی است.

آثار تاریخی و باستانی کوه یافته به این دیواره‌های صخره‌ای محدود نمی‌شود و دیرین شناسان تا کنون با مطالعه غارها و پناهگاه‌های باستانی موجود در این کوه بلند به آثار و شواهد ارزشمندی از حیات ده‌ها هزار ساله بشر دست یافته‌اند.نخستین بار فرانک هول دیرین‌شناس آمریکایی در سال ۱۹۶۵ موفق شد ابزار و ادوات سنگی و نیز اسکلت گونه‌های مختلف جانوری را در غارها و پناهگاه‌های باستانی کوه یافته و دره خرم‌آباد کشف کند که از حیات ۴۰ هزار ساله بشر در این منطقه حکایت دارد.

.تولد گوزن زرد ایرانی

پایگاه تحلیلی عقلانیت و توسعه :با این مقدمه در شناخت بخش کوچکی از منابع باارزش طبیعی و تاریخی یافته کوه در ادامه به چگونگی پرورش و تولد گوزن زرد ایرانی در یافته کوه می پردازیم،علی سالاروند مدیرکل حفاظت محیط زیست استان لرستان گفت: در سال ١۴٠١ و در راستای حفظ و احیاء گوزن زرد این گونه ارزشمند و در خطر انقراض، تعداد ١٠ رأس گوزن زرد ایرانی از دو سایت تکثیر و پرورش گوزن زرد ایرانی دشت ناز ساری و مرکز ایثار کرج به استان لرستان و دامنه‌های زاگرس که زیستگاه و خاستگاه اصلی این گونه در گذشته‌ بوده است، انتقال داده شد. وی افزود: گوزن زرد ایرانی در سایت تکثیر و پرورش فجر صفای کشت و صنعت لرستان واقع در دامنه‌های یافته کوه خرم‌آباد حفاظت و نگهداری می‌شوند که این سایت نخستین و بزرگترین سایت خصوصی تکثیر و پرورش گوزن زرد در کشور و در راستای حفاظت مشارکتی از گونه‌های ارزشمند حیات وحش و ذخایر ژنتیکی می‌باشد.

سالاروند ادامه داد: یک رأس از گوزن‌های ماده که در فصل جفتگیری باردار شده بود در فصل زادآوری در تاریخ ٢٣ اردبیهشت ماه ١۴٠٢ در سایت تکثیر متولد شد. وی همچنین ابراز امیدواری کرد امکان زادآوری یکی دیگر از گوزن‌ها وجود داد.سالاروند در این خصوص گفت: گوساله تازه متولد شده در شرایط مناسب و پایداری می‌باشد و توسط مسئولین سایت و دامپزشک مربوطه به همراه مادر تحت مراقبت است و شرایط زیستی و بستر مناسب برای زادآوری و رشد گوساله‌ توسط کارشناسان زحمتکش این اداره کل و مجموعه کشت و صنعت فجر صفا لرستان، فراهم شده است.

به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان، گوزن زرد ایرانی زیرگونه‌ای از گوزن زرد است که با توجه به اینکه در آستانه انقراض قرار داشت، با تمهیدات انجام شده توسط سازمان حفاظت محیط زیست در دولت سیزدهم، حفاظت مشارکتی آن در دستور کار قرار گرفته است. خاطر نشان می شود گوزن‌های زرد ایرانی اغلب در اوایل پاییز جفت‌گیری نموده و دارای مدت آبستنی حدود هشت ماه هستند و یک و به ندرت دو گوساله به دنیا می‌آورند.